Historia na niedzielę: Kanał Gliwicki – industrialna arteria, która stała się turystyczną perłą
W sercu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego biegnie niezwykła droga wodna – Kanał Gliwicki. Powstały w latach 30. XX wieku, zastąpił historyczny Kanał Kłodnicki, stając się świadkiem burzliwej historii i przemian gospodarczych regionu. Dziś to nie tylko ważny szlak transportowy, ale także coraz popularniejsza atrakcja turystyczna, łącząca industrialne dziedzictwo z możliwościami aktywnego wypoczynku.
Techniczne arcydzieło międzywojennej Europy
Budowany w latach 1934-1939, Kanał Gliwicki był w momencie powstania najnowocześniejszą drogą wodną w Europie. Jego parametry do dziś imponują:
- Długość: 40,6 km (woj. śląskie: 21,8 km, opolskie: 18,8 km)
- Różnica poziomów: 43,6 m (pokonywana przez 6 zabytkowych śluz)
- Głębokość: do 3,5 m
- Szerokość: 38-41 m w zależności od odcinka
Prawdziwym inżynieryjnym majstersztykiem jest unikalny w skali kraju syfon Kłodnicy – dwupoziomowe skrzyżowanie, gdzie rzeka przepływa pod kanałem.
Śluzy – industrialne katedry
Każda z sześciu śluz to osobna historia:
- Łabędy (spadek 4,2 m) – bliźniacza konstrukcja zużywająca 3,9 tys. m³ wody na śluzowanie
- Dzierżno (10,3 m) – największy spadek na kanale
- Rudziniec (6,25 m) – z charakterystyczną wieżą sterowniczą
- Sławięcice – świadectwo przedwojennej myśli technicznej
- Nowa Wieś – w pobliżu której znajduje się wspomniany syfon
- Kłodnica (10,4 m) – zamykająca system od strony Odry
Od transportu węgla do turystycznych rejsów
W czasach świetności kanał służył głównie do transportu węgla – jeszcze w 2018 roku przewiózł 206 tysięcy ton tego surowca. Dziś jego funkcja ewoluuje:
- Port Gliwice z możliwościami przeładunkowymi 5 mln ton rocznie
- Marina Gliwice – nowoczesna przystań jachtowa
- Połączenia żeglugowe z europejską siecią dróg wodnych (możliwość dopłynięcia do Berlina czy Holandii)
Historia, która wciąż żyje
Kanał nosił różne nazwy – od „Adolf-Hitler-Kanal” przez „Górnośląski” po obecną. Jego poprzednik, Kanał Kłodnicki (1812-1937), był ciągnięty początkowo przez ludzi i konie. Dziś te industrialne zabytki stanowią:
- Pomnik myśli technicznej
- Atrakcję dla miłośników historii przemysłu
- Cel wycieczek kajakarskich i rowerowych
Przyszłość pełna możliwości
Choć kanał zachował III klasę żeglowności, jego potencjał turystyczny dopiero odkrywamy:
- Rozwijająca się infrastruktura mariny
- Szlaki rowerowe wzdłuż brzegów
- Projekty rewitalizacji zabytkowych śluz
- Coraz popularniejsze spływy kajakowe
Kanał Gliwicki to wyjątkowe połączenie industrialnego dziedzictwa z współczesnymi funkcjami. Jego betonowe śluzy, niczym industrialne katedry, stoją jako milczący świadkowie historii, podczas gdy tętniąca życiem marina zaprasza na wodne przygody. To miejsce, gdzie przeszłość spotyka się z przyszłością, a industrialny charakter harmonijnie współgra z turystycznym potencjałem.
Czy wiedzieliście?
Sezon żeglugowy na kanale trwa aż 270 dni – od 15 marca do 15 grudnia. To jeden z najdłuższych okresów nawigacyjnych w Polsce!
Share this content:
